“Ben önce bir hikâye tasarlayıp yazmak, onu senaryo haline getirmek ve sonra o senaryoya uygun oyuncular seçmek yerine, önce karakterlere kafa yormaya başlayıp, daha sonra onlar hakkında bir hikâye kurmayı ve yazmayı seviyorum.” diyor bir söyleşisinde Jim Jarmusch. Daha önceden görme fırsatı bulduğum “stranger than paradise”1984, “Dead man” 1995, “Coffee and cigarettes” 2003; filmlerinde yaptığı  tamda bu. Farkedilir bir şekilde, filmlerinde iyi tanımlanmış güçlü karakterler izliyorsunuz. Belki başarılı oyuncu tercihlerinin buna katkısı da vardır, ama filmlerin akılda kalıcı kısmı sadece karakterlerde değildir, kostüm, renkler.. bazen alabildiğine renksizlik.
“Kontrol limitleri” son filmi Jarmusch’un. Festivalin ve Akbank’ın bize armağan ettiği filminde Jarmusch; ağır işleyen, sabrınızı birazda zorlayacak düzeyde tekrarlayan sekanslar içeren, ama özellikle Tilda Swinton da vücut bulan oyunculuk ve film karakterleri ile yine çok konuşacağımız bir film yapmış. Gael Garcia Bernal yine eğlenceli bir tiplemede, tam seyirlik.

Filmde bir kamyonetin arkasında   “la vida no vale nada”  yazıyordu, “hayat hiçbir şeye değmez” anlamı taşırmış, belki de Jarmusch Rogelio A. Gonzales ‘in 1955 yapımı aynı adlı filmine bir gönderme yapmıştır. İzlemediğim bir film. Ama tüm film bu tarz göndermelerle süslüydü zaten. Haida yerlilerine göndermeler ve  Peyote kaktüsü en ilginçleriydi. Belki bilirsiniz Meskalin ; Peyote kaktüsü (Lophophora Williamsii)’nün başlıca aktif maddesidir. Bu küçük kaktüs, Meksika Platoları’ nda ve Amerika Birleşik Devletleri’nin güney batısındaki kurak yerlerde kayalık bayırlarında yabani olarak yetişir. Bu kaktüsün yumruları Güney Amerika yerlileri tarafından çiğnenerek ve dini törenlerde kullanılırmış. Etkisi LSD’ye benzer fakat daha azdır ve şizofreni de rastlanabilecek belirtilere benseyen yan etkilere , düşük dozlarda bile şiddetli ışık ve renkle ilgili halusinasyonlara neden olur. Filmin ana karakterinin peyote kaktüsüne gönderme yapması; filmin belki  bi dolu karakteri ve  sekansının halüsinasyonlarla süslendiğini işaret ediyordu….  kimbilir…  Hayal gücünüzü kullanın…
Rengimiz kırmızı bu filmde.   “Toz ve topraktan ibaret bir hayat” üzerine bir Jarmusch denemesi….